مردم خونگرم بلوچستان سنی مذهب هستند و ازدواج را بسیار مقدس و نشانه بلوغ مردان می دانند. در واقع اولین قدم مرد به سمت جامعه و پذیرفتن مسئولیت زندگی با برگزاری مراسم ازدواج اتفاق خواهد افتاد. اگر علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر درباره آداب رسوم برگزاری جشن عروسی در بلوچستان هستید در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
برگزاری مراسم عروسی در بلوچستان
از زمان قدیم مردم بلوچستان بر این باور بوده اند که مرد ها با توانایی مالی بالا می توانند چندین زن را به عقد خود دربیاورد و پس از مراسم ازدواج مرد خود را فردی اجتماعی می شمارد. اما باید بدانید که در میان مردم معمولی که از قدرت مالی بالایی هم بهره مند نبودن ازدواج مرد ها به صورت معمول انجام خواهد شد. در واقع ازدواج با چند خانم مختص افراد سرشناس مثل سرداران، خوانین بلوچ و.. می باشد.
آشنایی با مراحل قبل از ازدواج در بلوچستان
مردم بلوچ قبل از برگزاری جشن عروسی مراحلی را پشت سر می گذارند که در این بخش از مقاله قصد داریم درباره آنها صحبت کنیم.
گندونن
در زبان بلوچی گند به معنی دید و نن به معنای نشستن می باشد. بنابراین برای درخواست ازدواج از خانواده دختر ، خانواده پسر گندونن را باید پشت سر بگذارند. در این جلسه علاقه مندی پسر به دختر این خانواده اعلام خواهد شد و خواستگاری صورت می گیرد. بیشتر ازدواج ها در میان مردم بلوچ کاملا سنتی و بر اساس صلاحدید خانواده ها انجام خواهد شد. گاهی نیز برای اینکه علاقه پسر به دختر را به خانواده آن اعلام کنند خانواده پسر به سراغ کدخدای محل سکونت دختر رفته و موضوع را با آن در میان می گذارند. در مراسم گلدون تعداد افراد بسیاری به همراه خانواده پسر به خانه پدری دختر می روند. گاهی نیز ممکن است تعداد این نفرات به 100 نفر هم برسد. خانواده پسر در مراسم گندونن به همراه خود حلقه انگشتر، ساعت و طلا به عنوان نشان نیز می آورند تا در صورتی که به توافق رسیدند آن ها را به دختر خانم تقدیم کنند. به هدیه دادن حلقه در مراسم گندونن حلقه کنان نیز گفته می شود.
هبر جنی
پس از مراسم خواستگاری و صحبت های اولیه اگر همه چیز خوب پیش برود و مراسم حلقه کنان انجام شود پس از این مراسم به سراغ هبرجنی رفته و در مورد مراسم های مهم تر دیگر صحبت خواهد شد. هبر جنی در واقع همان بله برون است که نزدیکان خانواده عروس و داماد در کنار یکدیگر جمع شده و درباره تاریخ عقد و عروسی و مسائل این چنینی صحبت خواهند کرد.
بربندمال
بربندمال در واقع مراسمی است که اقوام درجه یک دو طرف را دعوت کرده و درباره میزان مهریه صحبت خواهند کرد. به طور معمول در بلوچستان مهریه پول نقد در نظر گرفته می شود. گاهی نیز ممکن است به جای پول نقد نخل خرما، شتر، دام و موارد این چنینی را برای مهریه دختر در نظر بگیرند. در مراسم بربند مال حضور یکی از بزرگان طرفین بسیار اهمیت دارد که همین شخص در مراسم بربند مال نظر نهایی را درباره تاریخ برگزاری جشن عروسی می دهد. یکی از رسم های جالب مردم بلوچ رد و بدل کردن طلا به خصوص در جلسه های مهم نیز می باشد. معمولا رسم رد و بدل کردن طلا با تهیه 20 مثقال طلا تا حدود 2 کیلوگرم اجرا خواهد شد. مراسم رد و بدل کردن طلا به حدی در بلوچستان اهمیت دارد که گاهی خانواده دختر تا تحویل گرفتن طلاها اجازه برگزاری جشن عروسی را به داماد نمی دهند. گاهی هم به خاطر اینکه با داماد راه بیایند و دختر و پسر هر چه زودتر بتوانند به خانه خود بروند مقداری از طلاها را در مراسم بربند مال دریافت کرده و مابقی آن را در عقدنامه دختر ذکر می کنند. برخی از خانواده های بلوچ مراسم های گندونن، بربند مال، هبر جنی را به صورت جداگانه برگزار نمی کنند و همه آن را طی یکی مراسم اجرا خواهند کرد.
جل بندی
جل بندی حدود هفت روز ادامه دار خواهد بود. علت نام گذاری این مراسم به این دلیل است که در روز عروسی دور تا دور اتاق عروس و داماد با پارچه ای به نام جل که سوزن دوزی و آینه دوزی شده است پوشانده می شود. در واقع یکی از باور های مردم بلوچ این است که پارچه های بلوچ اجازه ورود دعا و جادو را به حجله عروس و داماد نمی دهند.
برگزاری جشن عقد در بلوچستان
در یکی از روز های عروسی اقوام دختر بعد از صرف ناهار در مسجد نماز جماعت خوانده و یک نفر از طرف خانواده داماد و یک نفر از طرف خانواده عروس به حجله می روند. سپس از عروس سه بار می پرسند که داماد را به عنوان همسر خود قبول دارد؟ بر اساس رسم بلوچستان دختر باید سه بار از پاسخ بله را با صدا بلند بدهد. پس از بله گفتن دختر و پسر، آن ها را صیغه خواهند کرد و عقد جاری خواهد شد.
حنا دوزوکی
یکی از مراسم های فرعی عروسی حنا دوزوکی است که در این جشن خانواده عروس و داماد بر روی سر آن ها پول حنا می ریزند. مراسم حنابندان در بلوچستان به صورت دزدکی برگزار می شود. در جشن حنادوزوکی قرار دادن حنا روی پول و حمایت های مالی از عروس و داماد جز آداب و رسوم به حساب می آید. گاهی ممکن است اقوام در این جشن بخش زیادی از هزینه های عروسی را برعهده بگیرند. جالب است بدانید که این حمایت های مالی را در یک دفتر مخصوص ثبت می کنند و در آینده عروس و داماد به همان خانواده هایی که در برگزاری جشن عروسی آن ها را حمایت مالی کرده اند کمک می کنند. پس از برگزاری مراسم حنابندان بستگان خانم عروس و داماد به سراغ فامیل ها رفته و آن ها را به جشن عروسی دعوت می کنند.
حنا راستکی
در مراسم حنا راستکی عروس و داماد به صورت جداگانه در خانه خود مراسم حنابندان را برگزار می کنند و اقوام آن ها حنا را بر دست های دختر و پسر می گذارند. پس از برگزاری حنا راستکی افراد درجه یک بیدار می مانند و به درست کردن ولیمه می پردازند. در واقع آشپزی برای مهمان های جشن عروسی از همین شب شروع خواهد شد.
سرآپی و حمام داماد
پس از برگزاری مراسم حنا راستکی نوبت به سرآپی می رسد. منظور از سرآپی سوار کردن داماد بر روی شتر نیز می باشد.در اجرای سرآپی یک تور زرد رنگ بر روی سرداماد قرار می دهند. تور زرد باعث می شود که گرد وغبار نور آفتاب داماد را اذیت نکند. در بین مسیری که داماد را به سمت رودخانه می برند چند بار توقف کرده و گلوله شلیک می کنند. سپس با آواز خانی داماد را تا نزدیکی روخانه می برند. پس از پیاده شدن داماد همراهان شروع به استحمام و اصلاح داماد می کنند.
حمام عروس در بلوچستان
یکی از آداب رسوم مردم بلوچ برای حمام کردن عروس موقعیتی است که عروس بتواند در حمام ستاره ها را تماشا کند. بنابراین برای حمام کردن عروس از شب و حمام هایی استفاده می کنند که پنجره های بزرگی داشته باشند. بعد از حمام عروس نوبت به مشاطه می رسد. به زبان عربی مشاطه به معنی آرایشگر می باشد. مشاطه نیز در قبال آرایش عروس هدایایی از خانواه دختر دریافت می کند سپس حجاب از چهره عروس بر می دارد. جالب است بدانید که پس از برگزاری جشن عروسی عروس و داماد به مدت چهار در خانه پدری عروس هستند سپس به خانه خود می روند که به اولین شبی که عروس و داماد در کنار یک دیگر در خانه خود هستند را شب یکجایی می نامند.
مبارکیان صبا
پس از گذشت 4 روز زندگی عروس و داماد در خانه پدر عروس، دختر و پسر به خانه خود می روند و این مراسم را مبارکیان صبا می گویند. در مراسم مبارکیان صبا نیز قبل از رفتن عروس و داماد یک جشن در خانه پدری عروس برپا خواهد شد.
