یکی از شادترین جشن ها درهر شهری جشن عروسی نیز می باشد. از قدیم در بین روستاییان جشن عروسی سه الی هفت روز با حضور اقوام درجه یک و دوستان ادامه داشته است. البته امروزه به دلیل شرایط بد اقتصادی حتی مردم روستا هم نمی توانند سه الی هفت روز جشن شادی و عروسی برگزار کنند در ادامه قصد داریم به بررسی آداب رسوم برگزاری عروسی در جنوب ایران بپردازیم با ما همراه باشید.
آشنایی با نحوه برگزاری عروسی در جنوب ایران
روستاییان تعصب بسیار زیادی بر روی حفظ آیین ها دارند بناببراین برگزاری جشن عروسی در روستاها بسیار زیبا خواهد بود. به طور کلی مردم جنوب افراد بسیار شادی هستند و شادترین موسیقی ها متعلق به آن ها است. همانطور که در آداب رسوم لرستان شاهد ناف بری بوده اید در جنوب نیز یکی از آداب و رسوم ها مربوط به ناف بری کردن دختر و پسر نیز می باشد. شاید از نظر شمایی که این مطالب را مطالعه می کنید ناف بری کاری قدیمی و منسوخ شده به حساب بیاید اما باید بدانید که فرهنگ مقوله ای پیچیده ای است و عجیب رسیدن باورهای مردم روستا یا خورده گرفتن به آداب و رسوم آن ها کار درستی نخواهد بود. ناف بری در همان بدو تولد فرزندان انجام خواهد شد. در واقع به محض به دنیا آمدن فرزند دختر و پسر برای ناف بری کردن، ناف دختر توسط مادر پسر بریده خواهد شد. ناف بری کردن به معنی نامزد کردن دختر از همان بدو تولد برای پسر خانواده ای دیگر نیز می باشد. البته که امروزه استفاده از ناف بری بسیار کمتر شده اما نمی توان گفت که به طور کل از میان برداشته شده است.
فرش پهن کردن برای خانواده داماد
در سراسر ایران اولین مرحله برای رسمی کردن درخواست ازدواج خواستگاری نیز می باشد. معمولا مراسم خواستگاری در قوم های مختلف با یک دیگر خیلی تفاوتی نخواهند داشت. اما مردم خوزستان طبق رسوم قدیمی اعراب مراسم خواستگاری را انجام خواهند داد. مردم خوزستان پس از مراسم خواستگاری مدت زمانی را صبر می کنند تا از نبود ناهی اطمینان پیدا کننند. ناهی نیز به معنی شخص معترض از سمت خانواده دختر و پسر برای ازدواج دو نفر نیز می باشد. اگر پس از درخواست خواستگاری از خانواده دختر ناهی وجود داشته باشد راضی کردن آن بسیار اهمیت دارد. بنابراین خانواده پسر یا می تواند ناهی را راضی کند یا باید قید ازدواج با آن دختر را به طورکل بزند. اگر خانواده پسر بتوانند ناهی را راضی کنند سپس مادر پسر به خانه پدری دختر رفته تا دختر را ببیند. در نهایت زمانی که هر دو خانواده رضایت کافی را نسبت به برگزاری جلسه خواستگاری داشتند خانواده پسر به خانه پدری دختر می روند. اگر دختر نظر مثبتی به این ازدواج داشته باشد خانواده دختر رضایتش را با جمله جای شما فرش شده است اعلام می کند.
موسیقی بلوچی در جشن عروسی
یکی از جالب ترین جشن های عروسی در بلوچ برگزار می شود. جشن عروسی در چابهار سه شبانه روز ادامه دارد و 8 نوع آیین دارد. آیین های برگزاری جشن عروسی در چابهار شامل: حنابندان، حنا دوزی، بر بند مالی، جل بندی، گندونن، سرآپی، هبرجنی، مشاطه (آرایش عروس و داماد) می شوند. در همه مناطق بلوچ نشین از موسیقی بلوچی در جشن عروسی ها استفاده می شود. موسیقی بلوچی پای ثابت مراسم های شاد جنوبی ها نیز می باشد.
ساز های اصیل مردم بلوچ
در تمامی جشن های شاد مردم بلوچ از موسیقی های اصیل استفاده می شود. از ساز های اصیل مردم بلوچ می توان به تنبورگ، قیچک، رباب، نی یا نل، بانچو، دینبوک، دهل، کوزه و .. اشاره کرد. مردم بلوچ در جشن های عروسی و مراسم شاد لباس های محلی می پوشند و به پایکوبی می پردازند. یکی از دیگر زیبایی های مراسم عروسی در بلوچ، رقص بلوچی نیز می باشد. مهم ترین رقص های بلوچی شامل: دو چایی، سه چایی، کوپکو، لنکی می شوند. یکی از رقص های معروف و زیبا در چابهار لیوا نام دارد. هر لحظه از جشن عروسی در هرمزگان بسیار سرگرم کننده برای افراد می باشد چرا که در هرمزگان و خوزستان جشن عروسی ها همراه با بازی های جالب مانند: بازی سرخ پری زرد پری، پادشاه وزیر، چوب بازی، کشتی کج، کردون، چل بازی، کلاه چل چل، اشکاتیلی نیز می باشد.
معرفی رسم بجار در بلوچ
یکی از رسم های جالب در آداب رسوم برگزاری عروسی در جنوب ایران رسم بجار (بیجار) می باشد. در واقع رسم بجار برای تامین هزینه های برگزاری جشن عروسی استفاده می شود. برای اجرای این رسم خانواده پسر و آشنایان آن وقتی متوجه می شوند که پسری قصد ازدواج دارد نسبت به وسع خود به خانواده پسر کمک می کنند. در قوم بلوچ به این مراسم بچار، بیچار یا بجار می گویند. برای اینکه به خانواده پسر برای برگزاری عروسی کمک کنند تنها پول هدیه نمی آورند و هر خانواده نسبت به وسع خود مقداری پول، گوسفند، برنج، گندم و یا حتی بخشی از لوازم منزل برای خانواده داماد می برند.
گلاب پاشی داماد
در استان هرمزگان پس از اینکه داماد آمادگی لازم برای برگزاری جشن عروسی را پیدا کند قبل از برگزاری جشن مراسم عروسی برای داماد مراسمی با نام گلاب پاشی داماد برگزار می کنند. در این مراسم پا های داماد را با استفاده از گلاب شستشو می دهند. مردم هرمزگان گلاب پاشی را به منزله رایحه خوش زندگی زوجین می دانند.
برگزاری یواشکی مراسم حنابندان
به طور کل برگزاری مراسم حنابندان یک شب قبل از مراسم عروسی برگزار خواهد شد اما برخلاف افراد دیگر یا قوم لر که این مراسم را به وضوح برگزار می کنند در استان سیستان و بلوچستان حنابندان به صورت یواشکی برگزار خواهد شد. برای برگزاری مراسم شب دزکی از دوستان هم سن و سال های داماد و عروس دعوت می کنند پس از رقص و پایکوبی در نیمه های شب بدون سر و صدا حنا به دست و پای عروس و داماد می گذارند. مراسم حنابندان به صورت جداگانه درخانه پدری داماد و عروس برگزار خواهد شد.
پرداچ و تاق برون بوشهری ها
یکی از آداب رسوم مردم بوشهری تاق برون (پرداچ) نیز می باشد. برای اجرای مراسم پرداچ تمام زنان فامیل جمع شده و خانواده داماد به خانه پدری عروس خانم می آیند. در مراسم پرداچ خانواده داماد یک لباس سنتی که به دست زنان خانواده داماد دوخته شده است را برای عروس هدیه می برند. لباس سنتی عروس شامل طرح های سنتی، بلوچ دوزی و تزئینات خاصی می باشد. البته این لباس سنتی تنها لباسی نیست که به عروس خانم هدیه داده می شود. در تاق برون لباس های زیادی برای عروس خانم هدیه می آورند. تاق های هدایا شامل لباس محلی، قند، شیرینی، میوه، آجیل، طلا، سکه و.. می شوند.
حجله پر زرق و برق
یکی از دیگر آداب رسوم برگزاری عروسی در جنوب ایران آماده کردن حجله پر زرق و برق با آویز های طلا برای عروس و داماد نیز می باشد. پس از برگزاری جشن عروسی، عروس و داماد را تا حجله بدرقه می کنند. حجله در واقع اتاقی در خانه پدری عروس است که به طور مفصل با استفاده از آینه های زیاد، آیات کوتاه کلام الله مجید، گلدان، لوستر و.. تزئین و آماده شده است. برای آماده کردن اتاق حجله از رنگ های شاد و تند استفاده می شود. معمولا اتاقی را برای حجله انتخاب می کنند که شامل سرویس بهداشتی و حمام نیز باشد. در زمان قدیم عروس و داماد از حجله به مدت دو هفته الی سه ماه بیرون نمی آمدند و غذای آن ها توسط خانواده تامین می شد. یکی از جالب ترین اتفاقاتی که درباره حجله عروس و داماد در هرمزگان افتاده این است که در بندر کنگ این حجله ها به عنوان میراث ناملموس به ثبت ملی رسیده اند.
